استاد مطهری در تحلیل علل انحطاط مسلمین تأکید بر عوامل داخلی  و خارجی دارد. او هرگز تنها مسلمین، اسلام و خارجیها را مقصر نمی داند.

از نظر او عواملی چون بی توجهی به اسلام، رشد شبهات فکری و دینی، تحجر و تحریف مفاهیم  و اصول دینی، رفتار ناپسند بعضی از مسلمین، انحراف دولت مردان از وظائف حکومت داری، فشار و توطئه های دشمن  و استعمار در انحطاط مسلمین مؤثر است.(راز موفقیت استاد  مطهری، (127)